«Ένα ταξίδι χιλίων μιλίων ξεκινάει με ένα μόνο βήμα» ~ Lao Tse
Το ταξίδι της Ψυχοθεραπείας
Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία είναι ένα ταξίδι ανακάλυψης στα άδυτα του ψυχικού κόσμου. Σκοπός της είναι να αποκαλυφθούν οι σκιώδεις και αφανέρωτες εκδοχές του Εαυτού. Πρόκειται για μια μεταμορφωτική διαδικασία προς την αυτογνωσία και την ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη του ατόμου. Το ταξίδι της ψυχοθεραπείας είναι η εξερεύνηση των ασυνείδητων επιρροών του «εκεί και τότε», ώστε να κατανοήσει κανείς το «εδώ και τώρα» και να «σχεδιάσει» με αυτοπεποίθηση το μέλλον. Η κατανόηση των τριών χρονικών διαστάσεων: παρελθόν, παρόν, μέλλον, αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους της ψυχοθεραπείας και της προαγωγής της αυτογνωσίας. Mέσα από ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ενσυναίσθηση και αποδοχή, μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τη διαιώνιση λανθασμένων επιλογών (μοτίβο) και των αιτιών τους, να αναδομήσει τον τρόπο του «σχετίζεσθαι», να βρει νόημα και ισορροπία στη ζωή του, προχωρώντας μπροστά με αυτοπεποίθηση και θετική προοπτική, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη διαγνωσμένης ψυχικής διαταραχής.
Παρελθόν
Το παρελθόν περιλαμβάνει τις εμπειρίες, τις αναμνήσεις και τα γεγονότα που έχουν διαμορφώσει την προσωπικότητά μας και τις αντιδράσεις μας. Στην ψυχοθεραπεία, η εξερεύνηση του παρελθόντος μπορεί να βοηθήσει:
- Να αναγνωρίσουμε ψυχοτραυματικά γεγονότα και αρνητικές εμπειρίες.
- Να κατανοήσουμε πώς αυτές οι εμπειρίες επηρεάζουν τις τρέχουσες συμπεριφορές και τα συναισθήματα.
- Να ξεπεράσουμε τα παρελθοντικά τραύματα και να αναπτύξουμε στρατηγικές αντιμετώπισης, ώστε να ζούμε εστιασμένοι στο παρόν.
Παρόν
Το παρόν είναι η στιγμή που ζούμε τώρα και είναι κρίσιμη για την αυτογνωσία και τη θεραπεία. Εστιάζοντας στο παρόν, με ενσυνειδητότητα, μπορούμε:
- Να αντιληφθούμε τις τρέχουσες σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας.
- Να εφαρμόσουμε τεχνικές ενσυνειδητότητας, για να είμαστε πιο παρόντες και πιο συνειδητοί.
- Να διαχειριστούμε το άγχος, το στρες, τη θλίψη με πιο αποτελεσματικούς τρόπους.
Μέλλον
Το μέλλον αναφέρεται στην ελπίδα, τους στόχους και τις φιλοδοξίες μας. Στην ψυχοθεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:
- Τον καθορισμό ρεαλιστικών και επιτεύξιμων στόχων.
- Την ανάπτυξη ενός σχεδίου δράσης για την επίτευξη αυτών των στόχων.
- Την προετοιμασία για μελλοντικές προκλήσεις και την ενίσχυση της Ψυχικής Ανθεκτικότητας.
H Ψυχοθεραπευτική Προσέγγιση
Η Σύγχρονη Διαπροσωπική Ψυχοδυναμική Θεραπεία, μια επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση, αποτελεί ένα ολοκληρωμένο εννοιολογικά και θεωρητικά θεραπευτικό μοντέλο που λόγω της ίδιας της δομής του αγκαλιάζει και προσκαλεί τεχνικές και παρεμβάσεις από διαφορετικά θεωρητικά σχήματα. Δανείζεται στοιχεία από το Γνωσιακό-Συμπεριφοριστικό μοντέλο, από τη Θεραπεία Σχημάτων και την Υπαρξιακή προσέγγιση. Αυτή η Σχεσιακή Ψυχαναλυτική προοπτική ενσωματώνει βασικά συστατικά της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας, της Θεωρίας Αντικειμενότροπων Σχέσεων, της Ψυχολογίας του Σχεσιακού Εαυτού, της Διὒποκειμενικότητας, καθώς και της Υπαρξιακής Ψυχοθεραπείας, μέσα από τα έργα των Bowlby, Winnicott, Klein, Fairbairn, Kohut, Mitchell, Stern, Yalom κα.
Το σύνολο της εννοιολογικής κατανόησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς, καθώς και της ψυχοθεραπευτικής αντιμετώπισης, νοείται στα πλαίσια της θεραπευτικής σχέσης/συμμαχίας μεταξύ θεραπευτή-θεραπευόμενου, αλλά και στα ψυχοθεραπευτικά «εργαλεία» που είναι προσαρμοσμένα στην εκάστοτε αλληλεπιδραστική φύση της ψυχοθεραπευτικής συνάντησης.
Συχνά θεραπευτικά ζητήματα στο ιδιωτικό γραφείο μου αποτελούν:
- Αγχώδεις και Συναισθηματικές Διαταραχές
- Κατάθλιψη
- Διαταραχές Προσωπικότητας
- Ψυχοσωματικές νόσοι
- Διαχείριση Πένθους/Διαζυγίου/Απώλειας
- Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής
- Προβλήματα στην κατανόηση των διαπροσωπικών σχέσεων
O πρωταρχικός στόχος της θεραπείας είναι η αντιμετώπιση της υπάρχουσας ψυχικής δυσφορίας. Υπάρχουν περιπτώσεις που η παρέμβαση συνίσταται, κυρίως, στη διακοπή ενός φαύλου κύκλου αρνητικών σκέψεων ή απαιτεί την εκμάθηση νέων περισσότερο λειτουργικών τρόπων συμπεριφοράς και μεθόδων επίλυσης προβλημάτων. Άλλες φορές χρειάζεται βαθύτερη και πιο εντατική, ψυχαναλυτικού τύπου, προσέγγιση, επειδή τα παρόντα προβλήματα είναι απόρροια εσωτερικών και ασυνείδητων συγκρούσεων που σχετίζονται με ανικανοποίητες ανάγκες της παιδικής ηλικίας, οι οποίες αναζωπυρώνονται στο παρόν και εγκλωβίζουν τον άνθρωπο στην αέναη προσπάθεια ικανοποίησής τους.
Το ισχυρότερο εμπόδιο στην αλλαγή είναι οι προσκολλήσεις στα γονεϊκά ενδοβλημένα αντικείμενα. Ο τύπος προσωπικότητας και το “σχεσιακό παρελθόν” του ατόμου, δηλαδή ο τρόπος που έχει συνηθίσει κανείς να δομεί και να διατηρεί κοντινές σχέσεις, δημιουργούν τη βάση πάνω στην οποία διαδραματίζονται όλες οι ενεργές σχέσεις (Ενεργά Μοντέλα Δεσμού) και οι αλληλεπιδράσεις με τους άλλους.
Η Ψυχοδυναμική Θεραπεία είναι μια θεραπευτική προσέγγιση που εστιάζει στη διερεύνηση των ασυνείδητων διαδικασιών, των εσωτερικών συγκρούσεων και των υποβοσκουσών συναισθηματικών αναγκών που μπορεί να σχετίζονται με την εμφάνιση ψυχικών διαταραχών. Στοχεύει στην κατανόηση των βαθύτερων ψυχολογικών αιτιών και στην τροποποίηση των ασυνείδητων μοτίβων που μπορεί να προέρχονται από την πρώιμη παιδική ηλικία, τις εμπειρίες σχέσεων και την αλληλεπίδραση με τις σημαντικές φιγούρες, όπως γονείς ή άλλα κοντινά πρόσωπα.
Η ψυχοδυναμική θεραπευτική διαδικασία δεν έχει προκαθορισμένο τέλος, καθώς ο ίδιος ο θεραπευόμενος επηρεάζει το χρόνο της ολοκλήρωσης της. Είναι μια ανοιχτού τέλους ψυχοθεραπεία και συνήθως τείνει να έχει μεγαλύτερη διάρκεια από θεραπείες άλλων θεωρητικών προσανατολισμών, καθώς ο στόχος της θεραπευτικής συμμαχίας είναι, εκτός από την εξάλειψη μιας συγκεκριμένης παρούσας ενόχλησης, το σύνολο της ψυχικής υγείας του ατόμου. Το κριτήριο τόσο του θεραπευτή όσο και του θεραπευόμενου είναι, όχι μόνο η ανακούφιση από το σύμπτωμα, αλλά και η βελτίωση του ατόμου στη γενικότερη λειτουργικότητα του και η ποιοτική καλυτέρευση της ζωής του.
Καθώς η επιστήμη της Ψυχολογίας παραδοσιακά διέπεται από κανόνες και ζητήματα δεοντολογίας, με ευθύνη και φροντίδα προς τους ανθρώπους που με εμπιστεύονται για τη δική τους προσωπική ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, πλαισιώνομαι εποπτικά από τον Ψυχολόγο και Επιστημονικό Διευθυντή του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ψυχοθεραπείας-ICPA, κ. Δημήτρη Τσιάκο, και συνεχίζω την επί σειρά ετών προσωπική μου ψυχοθεραπευτική ανάπτυξη. Επιπλέον, διατηρώ ένα ευρύ δίκτυο συνεργατών με σκοπό την ολιστική φροντίδα των θεραπευομένων μου, κατόπιν ψυχολογικής αξιολόγησης: Άμεση συνεργασία με Ψυχίατρο, με δυνατότητα παραπομπής, εφόσον κριθεί αναγκαίο, συνεργασία με Νευρολόγο, κατόπιν νευροψυχολογικής εκτίμησης του ασθενή, με Διαιτολογό-Διατροφολόγο, σε περιπτώσεις διαταραχών πρόσληψης τροφής, κ.ά.
Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία, διέπεται από απόλυτη εχεμύθεια και σεβασμό στο θεραπευτικό απόρρητο, εκτός της περίπτωσης απειλής της ανθρώπινης ζωής, όπου πράττονται τα δέοντα.
